sanjay gandhi niradhar yojana dbt : संजय गांधी निराधार अनुदान योजना व श्रावणबाळ सेवा राज्य निवृत्तीवेतन योजना – डी.बी.टी. पोर्टलद्वारे पैसे येणार

प्रस्तावना

महाराष्ट्र शासनाच्या सामाजिक न्याय व विशेष सहाय्य विभागाने संजय गांधी निराधार अनुदान योजना व श्रावणबाळ सेवा राज्य निवृत्तीवेतन योजना या अंतर्गत लाभार्थ्यांना अर्थसहाय्य वितरण sanjay gandhi niradhar yojana dbt डी.बी.टी. या पोर्टलद्वारे थेट बँक खात्यात जमा करण्याचा निर्णय शासनाने घेतला आहे.

या निर्णयामुळे पारंपरिक पद्धतीने किवा जुन्या पद्धतीने होणाऱ्या विलंबाला आळा बसून लाभार्थ्यांना तातडीने आर्थिक मदत मिळणार आहे.

---

शासन निर्णयाचा संक्षेप:

i. डी.बी.टी. पोर्टलद्वारे अर्थसहाय्य वितरणाचे फायदे:

• थेट बँक खात्यात रक्कम जमा: लाभार्थ्यांना थेट आर्थिक मदत मिळते.
• पारदर्शकता आणि अचूकता: डिजिटल प्रणालीमुळे अनियमितता टाळली जाते.
• वेळेची बचत: लाभार्थ्यांना लवकर मदत मिळते.
• सुरु: डिसेंबर २०२४ पासून DBT द्वारे बँक खात्यावर

ii. लाभार्थ्यांची आकडेवारी:

योजनेचे नाव	लाभार्थ्यांची संख्या	डी.बी.टी. पोर्टलद्वारे वर्ग केलेला निधी (कोटी रुपये)
संजय गांधी निराधार अनुदान योजना	12,36,425	408.13
श्रावणबाळ सेवा राज्य निवृत्तीवेतन योजना	14,79,366	408.13
एकूण	27,15,791	408.13

योजनेचे नांव/ लेखाशीर्ष/ संगणक सांकेतांक	सन २०२४-२५ साठी एकूण मंजूर तरतूद (रुपये कोटीत)	खर्च (रुपये कोटीत)	विभागाने यापूर्वी SNA खात्यात वर्ग केलेला निधी (रुपये कोटीत)	On Board झालेल्या लाभार्थ्यांची संख्या	शासन निर्णयान्वये SNA खात्यात वर्ग करावयाचा निधी (रुपये कोटीत)	अतिरिक्त माहिती
मागणी क्रमांक एन-३, मुख्य लेखाशीर्ष २२३५-सामाजिक सुरक्षा व कल्याण, ०२-समाजकल्याण, १०४-वृध्द विकलांग व निराश्रीत व्यक्तींचे कल्याण (०८) (०९) संजय गांधी निराधार अनुदान योजना (कार्यक्रम) (२२३५ अ २९४) ५०-इतर खर्च	२२१५.९४	१३९०.६९	०.००	९,७२,१३८	१४६	—
मागणी क्रमांक एन-३, मुख्य लेखाशीर्ष २२३५-सामाजिक सुरक्षा व कल्याण, ०२-समाजकल्याण, ७८९ अनुसूचित जाती उपयोजना, (०१) वृध्द, दुर्बल व निराधारांना अनुदान, (०१) (०१) संजय गांधी निराधार अनुदान योजना (अजाउयो) (कार्यक्रम), ५०-इतर खर्च, (२२३५ सी १३४)	४७५.००	२६०.०१	०.००	१,७०,११०	२६	—
मागणी क्रमांक टी-५, मुख्य लेखाशीर्ष २२३५-सामाजिक सुरक्षा व कल्याण, ०२-समाजकल्याण, ७९६, जनजाती क्षेत्र उपयोजना, (०२) जनजाती क्षेत्राबाहेरील उपयोजनांतर्गत योजना (ओटीएसपी), (०२) (०३) संजय गांधी निराधार अनुदान योजना (कार्यक्रम), ५०-इतर खर्च, (२२३५ सी १६१)	३००.००	१५३.१३	०.००	९४,१७७	१४.१३	—
मागणी क्रमांक एन-३, मुख्य लेखाशीर्ष २२३५-सामाजिक सुरक्षा व कल्याण, ०२-समाजकल्याण, १०४-वृध्द विकलांग व निराश्रीत व्यक्तींचे कल्याण (०८) (०७) श्रावणबाळ सेवा राज्य निवृत्तीवीतन योजना (कार्यक्रम) (२२३५ ३११२), ५०-इतर खर्च	४०४०.६४	२४०९.०७	०.००	११,९९,४८२	१८०	—
मागणी क्रमांक एन-३, मुख्य लेखाशीर्ष २२३५-सामाजिक सुरक्षा व कल्याण, ०२-समाजकल्याण, ७८९ अनुसूचित जाती उपयोजना, (०१) वृध्द, दुर्बल व निराधारांना अनुदान, (०१) (०२) श्रावणबाळ सेवा राज्य निवृत्तीवीतन योजना (अजाउयो) (कार्यक्रम), ५०-इतर खर्च, (२२३५ सी १४३)	८५०.००	३७३.५६	०.००	१,८०,६०८	२७.१	—
मागणी क्रमांक टी-५, मुख्य लेखाशीर्ष २२३५-सामाजिक सुरक्षा व कल्याण, ०२-समाजकल्याण, ७९६ जनजाती क्षेत्र उपयोजना, (०२) जनजाती क्षेत्राबाहेरील उपयोजनांतर्गत योजना (ओटीएसपी), (०२ (०४) श्रावणबाळ सेवा राज्य निवृत्तीवेतन योजना (कार्यक्रम), ५०-इतर खर्च, (२२३५ सी १७२)	५५०.००	२८३.३४	०.००	९९,२७६	१४.९०	—
एकूण	८४३१.५८	४८६९.८०	०.००	२७,१५,७९१	४०८.१३	—

👇👇👇👇

संजय गांधी निराधार अनुदान योजना व श्रावणबाळ सेवा राज्य निवृत्तीवेतन योजना – डी.बी.टी. पोर्टलद्वारे अर्थसहाय्य वितरण जीआर येथे पहा

👆👆👆👆

---

डी.बी.टी. प्रणालीअंतर्गत शासनाच्या सूचना :

१. लाभार्थ्यांची नोंदणी व खातरजमा:

• जिल्हाधिकारी व तालुका प्रशासनाने लाभार्थ्यांची माहिती डी.बी.टी. पोर्टलवर त्वरित नोंदवावी sanjay gandhi niradhar yojana dbt.
• बँक खात्यांची खातरजमा करून प्रलंबित प्रकरणे तत्काळ सोडवावीत.

२. विशेष मोहिम:

• लाभार्थ्यांचे डेटा अद्ययावत करण्यासाठी विशेष मोहिम राबवावी.

३. निधी वितरण:

• डिसेंबर २०२४ व जानेवारी २०२५ चे अर्थसहाय्य तातडीने वितरीत करावे sanjay gandhi niradhar yojana dbt.
• बँक खात्यात निधी थेट जमा केल्यावर लाभार्थ्यांना एसएमएसद्वारे कळवावे.

---

प्रश्नोत्तर (FAQ):

प्रश्न	उत्तर
१. डी.बी.टी. पोर्टल म्हणजे काय?	डी.बी.टी. (Direct Benefit Transfer) पोर्टल हे लाभार्थ्यांना सरकारी योजना अनुदान थेट बँक खात्यात जमा करणारे पोर्टल आहे.
२. कोणत्या योजनांचा समावेश आहे?	संजय गांधी निराधार अनुदान योजना व श्रावणबाळ सेवा राज्य निवृत्तीवेतन योजना यांचा समावेश आहे.
३. लाभार्थ्यांना कसा लाभ मिळतो?	पात्र लाभार्थ्यांना निधी थेट बँक खात्यात जमा होतो.
४. नोंदणी कशी करावी?	तालुका प्रशासनाच्या माध्यमातून नोंदणी प्रक्रिया पूर्ण करता येते.
५. लाभार्थ्यांची माहिती चुकीची असल्यास काय करावे?	माहिती अद्ययावत करण्यासाठी संबंधित जिल्हाधिकारी कार्यालयाशी संपर्क साधावा.
६. निधी वितरीत होण्यास किती वेळ लागतो?	पात्र लाभार्थ्यांना निधी लगेचच वितरीत होतो.
७. कोणत्या कागदपत्रांची आवश्यकता असते?	ओळखपत्र, बँक खाते तपशील, आधार कार्ड यांसारखी कागदपत्रे आवश्यक असतात.
८. अर्थसहाय्य वितरणास कोण जबाबदार आहे?	महाराष्ट्र शासन व जिल्हाधिकारी कार्यालये जबाबदार आहेत.
९. लाभार्थ्यांना एसएमएस सूचना मिळते का?	होय, निधी जमा झाल्यावर लाभार्थ्यांना एसएमएसद्वारे माहिती दिली जाते.
१०. वितरण प्रक्रिया पारदर्शक आहे का?	होय, डिजिटल प्रणाली असल्याने प्रक्रिया पूर्णपणे पारदर्शक आहे.

---

डी.बी.टी. पोर्टलद्वारे लाभार्थ्यांना अर्थसहाय्य वितरण केल्यामुळे प्रक्रियेत पारदर्शकता, अचूकता आणि वेग येईल. शासनाच्या या निर्णयामुळे लाखो लाभार्थ्यांना जलद आणि विश्वासार्ह आर्थिक सहाय्य मिळणार आहे, जे त्यांच्या आर्थिक स्थैर्यासाठी महत्त्वाचे पाऊल ठरणार आहे.

संजय गांधी निराधार योजना म्हणजे काय ?

महाराष्ट्र सरकार आणि केंद्र सरकार जनतेच्या कल्याणासाठी विविध योजना राबवत असतात. त्यापैकी एक महत्त्वाची योजना म्हणजे संजय गांधी निराधार योजना. ही योजना अपंग, निराधार महिला, विधवा, घटस्फोटीत महिला, शेतमजूर महिला, आत्महत्या केलेल्या शेतकऱ्यांच्या कुटुंबातील सदस्य तसेच वेश्या व्यवसायातून मुक्त झालेल्या महिलांसाठी सुरू करण्यात आली आहे.

---

संजय गांधी निराधार योजनेचे उद्दिष्ट

संजय गांधी निराधार योजनेचा मुख्य उद्दिष्ट म्हणजे महाराष्ट्रातील गरजू आणि निराधार नागरिकांना आर्थिक सहाय्य उपलब्ध करून देणे. यामुळे त्यांना जीवनमान सुधारण्यास मदत होते.

---

संजय गांधी निराधार योजनेच्या मुख्य वैशिष्ट्ये (Sanjay Gandhi Niradhar Yojana Maharashtra)

पात्रता निकष

अ.क्र.	निकष	तपशील
1	वय	वय वर्ष ६५ पेक्षा कमी असलेल्या महिला
2	कुटुंबाचे उत्पन्न	वार्षिक उत्पन्न रु. २१,००० पेक्षा कमी
3	आर्थिक सहाय्य/निवृत्तीवेतन	एक लाभार्थी – रु. २१०० प्रतिमहा, एकापेक्षा जास्त लाभार्थी – रु. २१०० प्रतिमहा
4	पात्रतेचे प्रकार	अपंग, HIV+, क्षयरोग, विधवा, अनाथ मुले, शेतमजूर, घटस्फोटीत महिला, वेश्या व्यवसायातून मुक्त महिला
5	आवश्यक कागदपत्रे	वयाचा दाखला, उत्पन्न प्रमाणपत्र, रहिवासी दाखला, अपंग प्रमाणपत्र, अनाथ असल्याचा दाखला

---

अर्ज करण्यासाठी आवश्यक कागदपत्रे

1. वयाचा दाखला: ग्रामपंचायत, नगरपालिका, शाळा सोडल्याचा दाखला.
2. उत्पन्न प्रमाणपत्र: तहसीलदार किंवा उपविभागीय अधिकारी यांच्याकडून.
3. रहिवासी दाखला: तलाठी, ग्रामसेवक किंवा तहसीलदार यांच्याकडून.
4. अपंग प्रमाणपत्र: शासकीय रुग्णालयाचा दाखला.
5. अनाथ प्रमाणपत्र: ग्रामसेवक, प्रभाग अधिकारी यांच्याकडून.

---

अर्ज कसा करावा?

1. अर्जाचा नमुना मिळवा: तलाठी कार्यालय, तहसील कार्यालय किंवा जिल्हा अधिकारी कार्यालयातून.
2. अर्ज भरून सादर करा: संपूर्ण कागदपत्रांसह संबंधित कार्यालयात अर्ज जमा करा.
3. फॉर्म तपासणी: शासकीय अधिकाऱ्यांकडून अर्जाची तपासणी होईल.
4. निकाल जाहीर: पात्र ठरल्यास आर्थिक सहाय्य मिळण्यास सुरुवात होते.

---

विशेष अटी आणि शर्ती

• अर्जदार किमान १५ वर्षांपासून महाराष्ट्राचा रहिवासी असावा.
• वार्षिक उत्पन्न रु. २१,००० पेक्षा जास्त नसावे.
• इतर सरकारी योजनांचा लाभ घेतलेल्या व्यक्तींना ही योजना लागू होणार नाही.
• अपंग असल्यास किमान ४०% अपंग असल्याचा वैद्यकीय दाखला आवश्यक आहे.
• ज्या महिलांच्या पतीचे निधन झाले आहे, त्या महिलाही पात्र राहतील.

---

श्रावण बाळ योजना

तपशील:

विभाग	तपशील	महत्त्वाचे मुद्दे
योजनेचे नाव	श्रावण बाळ योजना	ज्येष्ठ नागरिकांसाठी आर्थिक सहाय्य योजना
लाभार्थी	65 वर्षांवरील नागरिक	महाराष्ट्रातील रहिवासी असणे आवश्यक
आर्थिक सहाय्य	प्रतिमहिना २१०० रुपये	१५00/- राज्य शासन + ४00/- केंद्र शासन
अर्ज प्रक्रिया	तहसील कार्यालयात अर्ज भरणे	आवश्यक कागदपत्रे संलग्न करणे अनिवार्य
पात्रता अटी	वय 65 वर्षे किंवा अधिक	उत्पन्न मर्यादा: शहरी भाग 21,000/-, ग्रामीण भाग 15,000/-
आवश्यक कागदपत्रे	आधार कार्ड, रहिवासी प्रमाणपत्र, उत्पन्नाचा दाखला	बँक खाते अनिवार्य
टोल फ्री क्रमांक	1800-120-8040	कोणत्याही मदतीसाठी संपर्क साधा

योजनेचे फायदे

• वयोवृद्धांना आर्थिक स्थैर्य आणि स्वावलंबन मिळते.
• दैनंदिन गरजा पूर्ण करण्यासाठी महत्त्वाचे आर्थिक सहाय्य.
• समाजातील ज्येष्ठ नागरिकांचा सन्मान राखण्यास मदत.

अर्ज करण्याची सोपी पद्धत:

1. नजिकच्या तहसील कार्यालयाला भेट द्या.
2. अर्ज फॉर्म भरा.
3. आवश्यक कागदपत्रे जोडून सादर करा.
4. अर्ज प्रक्रिया पूर्ण झाल्यावर लाभ बँक खात्यात जमा होतो.

महत्त्वाचे प्रश्न आणि उत्तरे:

प्रश्न	उत्तर	स्पष्टीकरण
योजनेसाठी पात्रतेचे निकष काय आहेत?	65 वर्षांवरील नागरिक	महाराष्ट्राचा रहिवासी असणे आवश्यक आहे.
योजनेअंतर्गत किती आर्थिक सहाय्य मिळते?	प्रतिमहिना 600 रुपये	राज्य व केंद्र सरकारचे एकत्रित सहाय्य.
अर्ज कसा करावा?	तहसील कार्यालयात अर्ज भरा	कागदपत्रांसह अर्ज जमा करा.
अर्ज करण्यासाठी कोणती कागदपत्रे आवश्यक आहेत?	आधार कार्ड, रहिवासी प्रमाणपत्र	उत्पन्नाचा दाखला, बँक खात्याचा तपशील.
योजनेच्या अंतर्गत लाभ किती दिवसांत मिळतो?	अर्ज मंजूर झाल्यावर काही आठवड्यांत	लाभ थेट बँक खात्यात जमा होतो.