भारतामध्ये असंघटित क्षेत्रातील कामगारांसाठी ई-श्रम कार्ड एक अत्यंत महत्त्वाचे ओळखपत्र बनले आहे. हे कार्ड केवळ कामगारांना ओळख प्रदान करत नाही, तर त्यांना विविध सरकारी योजना आणि फायदे मिळवण्यास मदत करते. e shram card benefits ई-श्रम पोर्टलद्वारे जारी केलेले हे कार्ड असंघटित क्षेत्रातील कामगारांसाठी एक डिजिटल प्लॅटफॉर्म उपलब्ध करतो ज्याद्वारे ते सरकारी योजनांचा लाभ सहजपणे मिळवू शकतात.
या लेखात आपण ई-श्रम कार्ड आणि त्याचे प्रमुख फायदे जाणून घेऊ आणि ते असंघटित क्षेत्रातील कामगारांच्या जीवनात कसे सकारात्मक बदल घडवून आणत आहे ती माहिती करून घेणार आहोत चला तर माहिती करून घेऊ
ई-श्रम कार्ड म्हणजे काय?
ई-श्रम कार्ड हा एक भारत सरकारचा विशेष उपक्रम आहे जो भारत सरकारने असंघटित क्षेत्रातील कामगारांसाठी सुरू केला आहे. e shram card benefits हे कार्ड कामगारांना एक अद्वितीय ओळख क्रमांक (UAN – युनिव्हर्सल अकाउंट नंबर) प्रदान करते. यामुळे ते विविध सरकारी योजनांमध्ये सामील होऊ शकतात.
याचा मुख्य उद्देश असंघटित क्षेत्रातील कामगारांचा राष्ट्रीय डेटाबेस तयार करणे आणि त्यांना सामाजिक सुरक्षा लाभ प्रदान करणे आहे.
ई-श्रम कार्डची मुख्य वैशिष्ट्ये:
| वैशिष्ट्य | वर्णन |
|---|---|
| लक्ष्य गट | असंघटित क्षेत्रातील कामगार |
| वय मर्यादा | 16-59 वर्षे |
| नोंदणी शुल्क | मोफत |
| नोंदणी प्रक्रिया | ऑनलाइन (ई-श्रम पोर्टलवर) |
| आवश्यक कागदपत्रे | आधार कार्ड, मोबाईल नंबर, बँक खाते तपशील |
| लाभ | अपघात विमा, पेन्शन योजना, आरोग्य लाभ इ. |
| कार्ड प्रकार | डिजिटल आणि भौतिक दोन्ही |
| कायदेशीरपणा | आयुष्यभर |
ई-श्रम कार्ड काढण्यासाठी लागणारी कागदपत्रे
| कागदपत्र | वर्णन |
|---|---|
| आधार कार्ड | प्रत्येक कामगारासाठी आधार कार्ड आवश्यक आहे. |
| मोबाईल नंबर | नोंदणीसाठी वैध मोबाईल नंबर आवश्यक आहे, जो OTP द्वारे सत्यापित केला जातो. |
| बँक खाते तपशील | बँक खाते क्रमांक आणि IFSC कोड आवश्यक आहे. |
| EPF किंवा ESIC सदस्य न असणे | ई-श्रम कार्डसाठी EPF किंवा ESIC चे सदस्य नसावे. |
| आयकरदाता न असणे | कामगार आयकरदाता नसावा, असे असणे आवश्यक आहे. |
ई-श्रम कार्डचे 6 मोठे फायदे
1. अपघात विमा संरक्षण:
ई-श्रम कार्डधारकांना 2 लाख रुपयांपर्यंतचे अपघात विमा संरक्षण या योजनेतून मिळते. हे सुरक्षा कर्मचारी आणि त्यांच्या कुटुंबीयांसाठी मोठे दिलासा आहे. अपघात झाल्यास:
- मृत्यू किंवा कायमचे अपंगत्व: 2 लाख रुपये
- अंशतः अपंगत्व: 1 लाख रुपये
2. पेन्शन योजनेचा लाभ:
ई-श्रम कार्डधारक प्रधानमंत्री श्रम योगी मान-धन योजनेअंतर्गत पेन्शन मिळवू शकतात. याची मुख्य वैशिष्ट्ये ती खालील प्रमाणे:
- वयाच्या ६० वर्षांनंतर मासिक ३००० रुपये पेन्शन
- सरकार आणि कामगार दोघेही योगदान देतात
- कमी प्रीमियम आणि सुलभ नावनोंदणी प्रक्रिया
3. पुनर्प्राप्ती आणि वैद्यकीय समर्थन:
ई-श्रम कार्डधारकांना आयुष्मान भारत योजनेअंतर्गत ५ लाख रुपयांपर्यंत आरोग्य विमा, सरकारी रुग्णालयात मोफत उपचार, औषधांवर सवलत आणि नियमित आरोग्य तपासणी मिळतात.
4. शिक्षण समर्थन आणि कौशल्य विकास:
ई-श्रम कार्डधारकांच्या मुलांना शिष्यवृत्ती योजना, स्किल इंडिया कार्यक्रमांतर्गत मोफत प्रशिक्षण आणि व्यावसायिक शिक्षणात मदत यामधून मिळते.
5. गृहनिर्माण योजनांमध्ये प्राधान्य:
ई-श्रम कार्डधारकांना प्रधानमंत्री आवास योजनेत सुलभ पात्रता, कमी व्याजदरात गृहकर्ज आणि भाड्याच्या घरात राहणाऱ्यांसाठी अनुदान मिळते.
6. सामाजिक सुरक्षा आणि कायदेशीर मदत:
ई-श्रम कार्डधारकांना कामगार कायद्यांतर्गत संरक्षण, कामाच्या ठिकाणी सुरक्षितता, किमान वेतन तरतूद आणि कायदेशीर मदत मिळते.
Also Read : ईश्रम कार्ड वर नोंदणी कृत कामगारांना निधी वाटप संदर्भात शासन निर्णय 👈👈👈
ई-श्रम कार्डसाठी पात्रता आणि नोंदणी प्रक्रिया e shram card benefits
i.पात्रता निकष:
ई-श्रम कार्डसाठी पात्र होण्यासाठी व्यक्तीने खालील निकष किवा पात्रता पूर्ण केले पाहिजेत:
- 16 ते 59 वयोगटातील असावे
- असंघटित क्षेत्रात काम करत असावा
- EPF किंवा ESIC चे सदस्य नसावे
- आयकरदाता नसावा
ii.नोंदणी प्रक्रिया:e shram card benefits
ई-श्रम कार्डासाठी नोंदणी प्रक्रिया सोपी आणि ऑनलाइन आहे स्टेप बाय स्टेप्स खालील प्रमाणे:
- ई-श्रम पोर्टलवर जा (www.eshram.gov.in)
- “ई-श्रम वर नोंदणी करा” वर क्लिक करा
- आधार क्रमांक आणि मोबाईल क्रमांक टाका
- OTP सत्यापित करा
- वैयक्तिक माहिती, बँक तपशील भरा
- फॉर्म सबमिट करा आणि Eshram UAN card मिळवा
iii.ई-श्रम कार्डचे महत्त्व आणि भविष्य:
10 प्रश्न आणि स्पष्टीकरणासह उत्तरे
| प्रश्न | उत्तर |
|---|---|
| ई-श्रम कार्ड म्हणजे काय? | ई-श्रम कार्ड एक डिजिटल ओळखपत्र आहे जे असंघटित क्षेत्रातील कामगारांना सरकारच्या विविध योजनांमध्ये सहभागी होण्याची संधी देते. |
| ई-श्रम कार्डचा मुख्य उद्देश काय आहे? | असंघटित क्षेत्रातील कामगारांचा राष्ट्रीय डेटाबेस तयार करणे आणि त्यांना सामाजिक सुरक्षा लाभ प्रदान करणे. |
| ई-श्रम कार्डधारकांना कोणते फायदे मिळतात? | अपघात विमा, पेन्शन योजना, आरोग्य सेवा, शैक्षणिक आणि कौशल्य विकास, गृहनिर्माण फायदे इत्यादी. |
| ई-श्रम कार्डसाठी नोंदणी प्रक्रिया कशी आहे? | ऑनलाइन नोंदणी करून, आधार कार्ड, मोबाईल नंबर, आणि बँक खात्याचे तपशील भरून UAN प्राप्त करता येतो. |
| ई-श्रम कार्ड प्राप्त करण्यासाठी कोणती कागदपत्रे आवश्यक आहेत? | आधार कार्ड, मोबाईल नंबर, बँक खाते तपशील. |
| ई-श्रम कार्डधारकांना कोणते विमा संरक्षण मिळते? | अपघात झाल्यास 2 लाख रुपयांपर्यंतचे विमा संरक्षण मिळते. |
| पेन्शन योजनेचा लाभ कसा मिळवू शकतो? | कामगार Prime Minister Shram Yogi Man-Dhan Scheme अंतर्गत मासिक पेन्शन प्राप्त करतात. |
| ई-श्रम कार्डधारकांना कोणत्या गृहनिर्माण योजनांमध्ये प्राधान्य मिळते? | प्रधानमंत्री आवास योजनेत सुलभ पात्रता, गृहकर्जावर कमी व्याजदर. |
| ई-श्रम कार्ड साठी कोणाला नोंदणी करता येईल? | असंघटित क्षेत्रातील कामगार, 16-59 वयोगटातील, EPF/ESIC सदस्य नसलेले, आणि आयकरदाता नसलेले. |
| ई-श्रम कार्डचे महत्त्व भविष्यात काय आहे? | सरकारच्या अतिरिक्त योजनांमध्ये समावेश आणि श्रमिक बाजार डेटाचे उत्तम व्यवस्थापन, ज्यामुळे कामगारांच्या कल्याणासाठी धोरणे तयार होऊ शकतात. |
ई-श्रम कार्ड असंघटित क्षेत्रातील कामगारांसाठी e shram card benefits एक महत्त्वाचे डिजिटल ओळखपत्र बनले आहे ज्यामुळे त्यांना सरकारी योजनांचा लाभ मिळवणे सोपे होते. हे कार्ड कामगारांना सुरक्षा, पेन्शन, आरोग्य सेवा, शैक्षणिक मदतीसह अनेक लाभ प्रदान करते, ज्यामुळे त्यांचे जीवन सुधारते
